భారత రాజ్యాంగంలో గవర్నర్, రాష్ట్రపతి అధికారాలు ఎప్పటి నుంచో చర్చనీయాంశాలు. ముఖ్యంగా రాష్ట్రాల శాసనసభలు ఆమోదించి పంపే బిల్లులు గవర్నర్ వద్ద నెలలు పడటం, రాష్ట్రపతి అనుమతికి వెళ్లిన తర్వాత మరింత ఆలస్యమవటం వంటి సమస్యలు తరచూ వార్తల్లో నిలుస్తున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో ఆర్టికల్ 143 కింద రాష్ట్రపతి ద్రౌపదీ ముర్ము పంపిన ప్రెసిడెన్షియల్ రిఫరెన్స్పై సుప్రీం కోర్టు కీలక తీర్పు ఇచ్చింది. ఈ తీర్పుతో కేంద్ర–రాష్ట్ర సంబంధాలలో ఒక స్పష్టత ఏర్పడినట్టే కాకుండా, గవర్నర్ పాత్రపై కూడా కోర్టు దిశానిర్దేశాలు చెప్పింది.
ఈ తీర్పు రాష్ట్రాల పరిపాలన, శాసన ప్రక్రియ, రాజ్యాంగవ్యాఖ్యపై ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉంది. ఈ ఆర్టికల్లో సుప్రీం కోర్టు తీర్పు ప్రధానాంశాలు, రాజ్యాంగం సూచించే అధికారం, బిల్లుల ఆమోద ప్రక్రియలో గవర్నర్, రాష్ట్రపతి పాత్ర వంటి అంశాలను SEO-friendly ఫార్మాట్లో విశ్లేషిద్దాం.
🔍 సుప్రీం కోర్టు తీర్పు – ప్రధానంగా ఏమి చెప్పింది?
సుప్రీం కోర్టు స్పష్టం చేసింది.
1. రాష్ట్రపతి, గవర్నర్లకు గడువు విధించడం న్యాయస్థానాధికారం కాదు
రాష్ట్రాల శాసనసభలు ఆమోదించి పంపిన బిల్లులకు ఆమోదం తెలిపే విషయంలో గవర్నర్ లేదా రాష్ట్రపతికి కోర్టు గడువు విధించలేదని స్పష్టంగా పేర్కొంది.
👉 “గడువు విధించడం ప్రస్తుత రాజ్యాంగ నిర్మాణానికి విరుద్ధం” అని వ్యాఖ్యానించింది.
2. గవర్నర్లు కారణం చెప్పకుండా బిల్లులను వెనక్కి పంపలేరు
ఇది కీలకమైన నిర్ణయం. ఇప్పటివరకు కొన్ని రాష్ట్రాల్లో గవర్నర్లు కారణం లేకుండా లేదా రాజకీయ కారణాలతో బిల్లులను నిలిపివేసిన సందర్భాలు ఉన్నాయి.
సుప్రీం కోర్టు దీనిపై స్పష్టమైంది:
👉 “బిల్లును వెనక్కి పంపాలంటే చెల్లుబాటు అయ్యే కారణం చెప్పాల్సిందే.”
3. గవర్నర్కి నిరవధికంగా బిల్లులను నిలిపివేసే అధికారం లేదు
బిల్లును ‘పాకెట్ వెటో’లాగా నిరవధికంగా పెండింగ్లో ఉంచి శాసన ప్రక్రియను దెబ్బతీయడం రాజ్యాంగ సమ్మతం కాదని కోర్టు పేర్కొంది.
4. గవర్నర్ బిల్లును రాష్ట్రపతికి పంపినప్పుడు మాత్రమే రాష్ట్రపతి చర్యలు చేపడతారు
రాష్ట్రపతి ప్రత్యక్షంగా రాష్ట్ర బిల్లులో జోక్యం చేసుకునే అధికారం ఉండదని, గవర్నర్ పంపినప్పుడు మాత్రమే రాష్ట్రపతికి పాత్ర కలుగుతుందని స్పష్టం చేసింది. ఇది ఇప్పటికే రాజ్యాంగం సూచించిన వ్యవస్థను మరలా బలపరుస్తుంది.
5. ఆర్టికల్ 200 ప్రకారం గవర్నర్కు విచక్షణాధికారం ఉంది – కానీ పరిమితులలోనే
గవర్నర్ కొన్ని సందర్భాల్లో తన స్వంత నిర్ణయం తీసుకోవచ్చు, కానీ సుప్రీం కోర్టు పేర్కొన్నది ఏమిటంటే –
👉 ఆ విచక్షణాధికారం అపరిమితం కాదు
👉 రాజ్యాంగ పరిమితుల్లోనే పని చేయాలి
6. తుది అధికారం ఎన్నుకోబడిన ప్రభుత్వానిదే
సుప్రీం కోర్టు చేసిన మరో ముఖ్య స్పష్టత:
👉 “ఒక రాష్ట్రానికి రెండు ఎగ్జిక్యూటివ్ పవర్స్ ఉండవు. తుది నిర్ణయాధికారం ప్రజల చేత ఎన్నుకోబడిన మంత్రివర్గానిదే.”
దీంతో గవర్నర్ పాత్ర సలహాదారుడి పాత్రను దాటి, పాలనలో తుది అధికారాన్ని వినియోగించేలా వ్యవహరించరాదని స్పష్టం చేసింది.
📌 తీర్పు నేపథ్యం – ఎందుకు ఈ కేసు?
చాలా రాష్ట్రాల్లో బిల్లులు గవర్నర్ వద్ద నెలల తరబడి పెండింగ్లో ఉండటంపై చాలా వివాదాలు వచ్చినాయి. తమిళనాడు, పంజాబ్, తెలంగాణ, కేరళ వంటి రాష్ట్రాలు గవర్నర్ వ్యవహారశైలిపై ఆందోళనలు వ్యక్తం చేశాయి. ఈ నేపథ్యంలో:
✔ రాష్ట్రపతి ద్రౌపదీ ముర్ము
✔ ఆర్టికల్ 143 (ప్రెసిడెన్షియల్ రిఫరెన్స్)
కింద సుప్రీం కోర్టు అభిప్రాయం కోరారు.
దీనికి స్పందిస్తూ కోర్టు శక్తివంతమైన దిశానిర్దేశాలు చెప్పింది.
**✨ గవర్నర్ అధికారాలపై స్పష్టత **
✔ గవర్నర్ పాత్ర రాజ్యాంగ పరిమితులలోనే ఉండాలి
సుప్రీం కోర్టు గవర్నర్ అధికారాల్ని తగ్గించకపోయినా, అధికారం దుర్వినియోగం కాకుండా స్పష్టత ఇచ్చింది.
✔ బిల్లుల ఆమోదం ఆలస్యం చేయడం రాజ్యాంగ ఉల్లంఘన
శాసనసభ ఆమోదించిన బిల్లును నిరవధికంగా నిలుపుకోవడం శాసన ప్రక్రియను వక్రీకరించడం అవుతుందని చెప్పింది.
✔ కారణం లేకుండా బిల్లును తిరస్కరించకూడదు
ఇది ప్రభుత్వాలకు పెద్ద ఉపశమనం.
✔ ప్రజలకు ఎన్నికైన ప్రభుత్వం ప్రధాన నిర్ణయాధికారి
ప్రజాస్వామ్య పద్దతిలో ఎన్నికైన ప్రభుత్వం తుది నిర్ణయాధికారి అని కోర్టు చెప్పడం ప్రజాస్వామ్య బలం పెంచే తీర్పు.
📘 రాజ్యాంగం ఏమి చెబుతోంది? ఒక సింపుల్ వివరణ
ఆర్టికల్ 200 – గవర్నర్ బిల్లుపై చేసే చర్యలు
గవర్నర్ వద్ద బిల్లుకు ఈ ఆప్షన్లు ఉంటాయి:
- Assent ఇవ్వడం
- Assent నిరాకరించడం
- మంత్రివర్గంతో చర్చించి సూచనలు పంపడం
- రాష్ట్రపతికి రిఫర్ చేయడం
కానీ ఇకపై:
❌ నిరవధికంగా పెండింగ్లో పెట్టడం సాధ్యం కాదు
❌ కారణం లేకుండా తిరస్కరించడం సాధ్యం కాదు
🌐 ఈ తీర్పు ఎందుకు ముఖ్యమైనది?
ఈ తీర్పు భారత రాజ్యాంగం, federal structure, governor powers, state bills assent, constitutional law, political balance వంటి అంశాల్లో చరిత్రాత్మక మలుపు.
🔹 రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు స్పష్టత
బిల్లులు అనవసరంగా ఆలస్యం కాకుండా, శాసన ప్రక్రియ సమయానికి జరగడానికి ఈ తీర్పు దోహదం చేస్తుంది.
🔹 కేంద్ర–రాష్ట్ర సంబంధాలు బలపడతాయి
గవర్నర్ పాత్రకు ఒక ఫ్రేమ్ సెట్ చేయడం వల్ల unnecessary political friction తగ్గుతుంది.
🔹 రాజ్యాంగవ్యాఖ్యలో నూతన చరిత్ర
ఇది భవిష్యత్తులో మరో ల్యాండ్మార్క్ జడ్జ్మెంట్గా భావించే అవకాశం ఉంది.
💬 రాజకీయ పరమైన ప్రాభావం
ఈ తీర్పుపై దేశవ్యాప్తంగా చర్చ జరుగుతుంది, ముఖ్యంగా:
✔ ప్రతిపక్ష పాలిత రాష్ట్రాలు
✔ గవర్నర్ వ్యవహారశైలి పై ప్రశ్నించిన రాష్ట్రాలు
✔ బిల్లులను ఆలస్యం చేసిన సంఘటనలు ఉన్న ప్రాంతాలు
ఈ తీర్పు భవిష్యత్తులో గవర్నర్ ఆఫీసు రాజకీయ వివాదాల కేంద్రంగా మారకుండా అడ్డుకునే అవకాశం ఉంది.
ముగింపు :
సుప్రీం కోర్టు తాజాగా ఇచ్చిన తీర్పు గవర్నర్, రాష్ట్రపతి అధికారాలపై క్లారిటీ ఇచ్చింది. రాష్ట్ర శాసనసభ ఆమోదించిన బిల్లులను గవర్నర్ నిరవధికంగా పెండింగ్లో పెట్టడం లేదా కారణం చెప్పకుండా తిరస్కరించడం రాజ్యాంగ విరుద్ధమని స్పష్టం చేసింది. ప్రజలకు ఎన్నికైన ప్రభుత్వం తుది అధికారమని కోర్టు గుర్తుచేసిన ఈ తీర్పు భారత ప్రభుత్వ వ్యవస్థను మరింత బలోపేతం చేస్తుంది.
ఈ తీర్పుతో రాష్ట్రపాలన వేగవంతమవుతుందని, శాసన ప్రక్రియ పారదర్శకత పెరుగుతుందని, కేంద్ర–రాష్ట్ర సంబంధాలు మరింత బలపడతాయని నిపుణులు భావిస్తున్నారు. ఇది భారత ప్రజాస్వామ్యంలో ఒక కీలకమైన అడుగు.
Leave a Reply